نوع پژوهش : طرح پژوهشی/ رساله / پایان نامه

پژوهشگران

• مینا حامدی ¹
• رضامراد صحرائی ²

¹ دانشگاه علامه طباطبائی

² گروه زبانشناسی دانشکده ادبیات فارسی و زبان های خارجی دانشگاه علامه طباطبائی

خلاصه پیشنهاده

نظریه‌ی پیچیدگی در دهه‌های اخیر در حوزه‌های گوناگون از زیست‌شناسی تا آموزش زبان گسترش یافته است. هسته‌ی اصلی این نظریه، مفهوم «پیچیدگی منظم» و تأکید بر پویایی، خودساماندهی و انطباق نظام‌هاست. لارسن فریمن با به‌کارگیری این نظریه در آموزش زبان دوم نشان داد که یادگیری زبان فرایندی پویا، چندعاملی و غیرخطی است که از تعامل میان عوامل فردی، اجتماعی و محیطی شکل می‌گیرد. بر این اساس، پژوهش‌های زبان دوم از تحلیل‌های آماری صرف به سوی رویکردهای فرایندمحور و طولی حرکت کرده‌اند.

نظریه‌ی پیچیدگی امکان مشاهده‌ی تغییرات، جهش‌ها و حتی پسرفت‌های موقت در مسیر یادگیری را فراهم می‌کند و بر تفاوت‌های فردی و مسیرهای منحصربه‌فرد زبان‌آموزان تأکید دارد. در این دیدگاه، تغییرپذیری نه اختلال بلکه نشانه‌ی رشد زبانی است و تعامل میان ثبات و نوسان، اطلاعات ارزشمندی از توسعه‌ی زبان فراهم می‌کند.

پژوهش حاضر با تکیه بر این چارچوب، به بررسی پیچیدگی، صحت و روانی گفتار فارسی‌آموزان خارجی می‌پردازد تا رشد پویا و غیرخطی مهارت‌های زبانی آنان را ترسیم کند. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های روایی و ضبط گفتار حدود ۳۰ زبان‌آموز در بازه‌های زمانی مختلف گردآوری می‌شود. شاخص‌های متنوعی برای سنجش پیچیدگی دستوری، واژگانی و صرفی، همچنین روانی و صحت زبانی به کار می‌رود و از مدل‌سازی منحنی رشد برای تحلیل پویایی استفاده خواهد شد.

این مطالعه از نوع کمی‌ـ‌کیفی و پدیدارشناسانه است و هدف آن درک الگوهای رشد، روابط میان متغیرها و ارائه‌ی راهکارهایی برای بهبود آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان است.