نوع پژوهش : طرح پژوهشی/ رساله / پایان نامه
پژوهشگر
الناز آقایی، دانشجوی کارشناسی ارشد مددکاری اجتماعی، گروه مددکاری اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی,، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
خلاصه پیشنهاده
خودسوزی یکی از شدیدترین اشکال آسیب به خود است که در میان زنان برخی جوامع با نرخ نگرانکنندهای مشاهده میشود. این پدیده علاوه بر تهدید جان، بازتابی از فشارهای اجتماعی، فرهنگی، خانوادگی و روانی است. عواملی مانند ازدواج اجباری، خشونت خانگی، تبعیض جنسیتی، محدودیتهای فرهنگی و احساس درماندگی از مهمترین زمینههای آن به شمار میروند. برخلاف مطالعات کمی که بیشتر بر آمار و متغیرهای جمعیتشناختی تمرکز کردهاند، پژوهش حاضر با رویکرد کیفی به بررسی تجربه زیسته زنان بازمانده میپردازد تا ابعاد اجتماعی و روانی آن روشن شود.
هدف اصلی پژوهش شناسایی زمینهها و پیامدهای خودسوزی زنان و ارائه راهکارهای حمایتی مددکاری اجتماعی است. پیشینه تجربی نشان میدهد که این پدیده چندبعدی است و باید در ارتباط با عوامل اجتماعی، فرهنگی، روانی و اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد.
چهارچوب مفهومی تحقیق با بهرهگیری از چند نظریه شکل گرفته است: فمینیسم، خشونت ساختاری، درماندگی آموختهشده، برچسبزنی، نظریه بحران و کنش متقابل نمادین. این چارچوبها امکان میدهند خودسوزی نه صرفاً بهعنوان رفتاری فردی بلکه بهمثابه کنشی معنادار در بستر ساختارهای اجتماعی و فرهنگی تحلیل شود.
روش پژوهش کیفی و مبتنی بر پدیدارشناسی است. دادهها از طریق مصاحبه نیمهساختاریافته با زنان ۱۸ تا ۴۵ سال که حداقل شش ماه از اقدامشان گذشته جمعآوری خواهد شد. نمونهگیری هدفمند است و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه مییابد. تحلیل دادهها با روش تحلیل مضمون انجام میشود و برای افزایش اعتبار، از بازبینی کدها و استفاده از نقلقولهای مستقیم مشارکتکنندگان بهره گرفته خواهد شد.
)