کمیته اخلاق در پژوهش

نوع پژوهش : طرح پژوهشی/ رساله / پایان نامه

پژوهشگر

دانشگاه علامه طباطبائی

IR/ethics.2025.87938.1399

خلاصه پیشنهاده

این رساله قصد دارد پارادایم جدید ترجمه با هوش مصنوعی را از منظر فلسفی و با رویکرد پساپدیدارشناختی بکاود. در این پارادایم جدید، مترجم انسانی جای خود را به مترجم هوش مصنوعی داده است اما، به دلیل مبتنی بر دستور بودن این رابطه، نوع تعامل با این مترجم جدید به نوع تعامل با مترجم انسانی شبیه است. به این ترتیب، می‌توان تعامل ترجمه‌طلب و مترجم هوش مصنوعی را از منظر رابطهٔ پساپدیدارشناسانهٔ انسان و فناوری کاوید، که در آن فناوری ادراک انسان از جهان را میانجیگری می‌کند. این پژوهش بررسی می‌کند که این رابطه چگونه شکل می‌گیرد و جهان موردنظر (متن مقصد) را برای ترجمه‌طلب شکل می‌دهد. با توجه به این که تحلیل فلسفی پساپدیدارشناختی بر یک بستر عملی بنا می‌شود، این پژوهش ابتدا به بررسی ترجمه با هوش مصنوعی از منظر عمل می‌پردازد و یک آزمایش تجربی را با کاربران اجرا می‌کند تا ابعاد عملی این پارادایم مشخص شود. سپس روابط انسان و فناوری دان آیدی و مفهوم قصدمندی فناوری را برای تحلیل این کنش‌ها به کار می‌گیرد، و در ادامه بررسی می‌کند که نقش سوژه و اپژه در این رابطه چیست و هدف رابطه (متن مقصد) چگونه با مشارکت عناصر مختلف محقق می‌شود. و نهایتاً با توجه به این که در این پارادایم مترجم به یک موجودیت فناورانه تبدیل شده است، پژوهش حاضر به بررسی عاملیت ترجمه‌طلب و مترجم هوش مصنوعی می‌پردازد تا به این پرسش پاسخ دهد که در این پارادایم مسؤولیت ترجمه با کیست.