نوع پژوهش : طرح پژوهشی/ رساله / پایان نامه
پژوهشگر
دانشکده الهیات معارف اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی
خلاصه پیشنهاده
چکیده
مهاجرت نخبگان یکی از چالش‌های مهم کشورهای در حال توسعه، ازجمله ایران، به شمار می‌رود. در مقابل، بازگشت نخبگان به کشور و بهره‌گیری از توانمندی‌های علمی و حرفه‌ای آنان، از جنبه‌های مهم توسعه پایدار محسوب می‌شود. پژوهش حاضر با رویکردی معکوس به بررسی عواملی می‌پردازد که موجب بازگشت نخبگان ایرانی از خارج از کشور می‌شود. در این راستا، نقش هویت شیعی به‌عنوان یکی از عوامل اثرگذار بر تصمیم‌گیری نخبگان برای بازگشت مورد مطالعه قرار گرفته است.
هویت شیعی، به‌عنوان مجموعه‌ای از باورهای اعتقادی، تاریخی و فرهنگی، نقش مهمی در شکل‌گیری شخصیت اجتماعی افراد دارد. از جمله عوامل هویت‌بخش در این زمینه می‌توان به جایگاه امامت در اعتقادات شیعی، تأثیر تاریخی واقعه عاشورا، و ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی مانند عدالت، ایثار و مسئولیت‌پذیری اشاره کرد. علاوه بر این، احساس تعلق به امت اسلامی، واکنش به مسائل جهانی از جمله حمایت کشورهای غربی از اسرائیل و توهین به مقدسات اسلامی، و اهمیت تربیت نسل آینده در بستر فرهنگی-مذهبی کشور، از جمله عواملی هستند که در بازگشت نخبگان نقش بسزایی دارند.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که هویت شیعی نه‌تنها به‌عنوان یک عامل فرهنگی و دینی، بلکه به‌عنوان نیروی پیونددهنده‌ای در شرایط جهانی‌شدن و مهاجرت گسترده نخبگان عمل می‌کند. بررسی آماری بازگشت نخبگان طی سال‌های اخیر نیز نشان‌دهنده روندی رو به رشد در این زمینه است. این پژوهش با تحلیل ابعاد مختلف هویت شیعی و تأثیر آن بر تصمیم‌گیری نخبگان، به درک عمیق‌تری از انگیزه‌های بازگشت این قشر ارزشمند به کشور کمک می‌کند.
)